Tozlaşma ve Döllenme

Çiçekli bir bitkide döllenme olması için polenlerin dişi organa ulaşması gerekir. Bu olaya tozlaşma denir.

Çiçeklerin rengarenk yapıda olması bize güzel görünmek için değildir. Bitkiler böceklere güzel görünmek ister.
Arı gibi uçan böcekler çiçekten çiçeğe kondukça erkek üreme organından aldıkları polenlerin dişi organa taşınmasını sağlarlar.

Özellikle arılar polenlerin taşınmasında etkilidir. Yukarıdaki fotoğrafta üzerine bol miktarda polen yapışmış bir arı gösteriliyor.

Polenler erkek üreme hücresi taşır. Bu hücreler dişi organdaki yumurtalara ulaşırsa döllenme olur. Döllenme sonrasında meyve oluşur. Meyvenin taşıdığı çekirdekler birer tohumdur. Bu tohumlar toprağa düşerse yeni bir bitkinin oluşmasını sağlar.
Bitki bu sayede üremiş olur.

Tozlaşmaya Etki Eden Faktörler:
Erkek üreme hücrelerini taşıyan polenlerin dişi üreme organına taşınmasına tozlaşma denir.
Çiçekler hareket edemediğine göre polenlerin taşınması için dış faktörlerin devreye girmesi gerekir.
Bu faktörler şunlardır:

• Böcekler: Özellikle arı gibi böcekler çiçekten çiçeğe gezerek polenleri yumurtalığa taşırlar.
  Arılar çiçeklerden balözü almak için gezerler. Bu esnada bacaklarına yapışan polenler dişicik tepesinin yapışkan zeminine dokunarak burada kalırlar.
• Rüzgar: Tozlaşmayı sağlayan en önemli unsurlardan biri de rüzgardır.
  Erkek organın başçık kısmında bulunan poler kolayca uçacak şekilde dururlar. Rüzgar estiğinde kolayca yerinden kopup çevreye yayılırlar. Bu polenlerden bazıları dişi organa ulaşarak döllenme sağlanmış olur.
• Diğer Hayvanlar: Tozlaşmada etkisi çok az olsa da diğer hayvanların hareketleri polenleri yerinden oynatıp tozlaşma sağlayabilir.
• Yağmur: Yağmurun az da olsa tozlaşmaya etkisi vardır.

Arılar tozlaşma üzerinde en etkili canlıdır. Bazı büyük serelarda tozlaşmayı sağlamak için insanı sokmayan arılar yetiştirilir. Sera içinde gezen arılar tozlaşmayı sağlayar. Eğer serada arılar olmasaydı tozlaşma çok az olacağı için bitkiler üreyemeyecek, meyve ve tohum oluşamayacaktı.