Genetik Mühendisliği Uygulamalarının İnsan Hayatına Etkileri

       Genetik bilim ve teknolojisi insan yaşamını etkileyen, olumlu birçok imkân sunmaktadır. Örneğin, insanların bedenleriyle ilgili hastalıklara, mengellilere çare olması bunun en önemli göstergesidir. Bu sayede hastalıklara olan yatkınlığımız önceden görülebilecektir. Doğum öncesi, doğacak çocuğun gen haritası çıkarılarak olası hastalıklarına müdahale edilebilecektir. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler, genetik danışmanlara başvurarak çocuklarının herhangi bir hastalık, özür ya da eksikliğinin olup olmayacağını öğrenebileceklerdir Yeni doğmuş bebeklere, ileride yakalanabilecekleri olası hastalık durumlarına göre gen tedavisi uygulanabilecektir. Alkol ve madde bağımlılığı, suça yatkınlık gibi sorunlar genetik yapının tedavisiyle ortadan kaldırılmaya çalışılacaktır. Gen mühendisliği uygulamaları bitkileri de kapsamaktadır. Bitkiler üzerinde yapılan genetik çalışmalar sayesinde insanlar daha kaliteli ve besleyici ürünler yetiştirerek daha sağlıklı beslenebileceklerdir. Daha önceki çalışmalarının birikimlerini kullanarak ve gen teknolojisinin yeni atılımları doğrultusunda, tohumların genetik ıslahı sağlanacaktır. Böylece daha verimli, daha dayanıklı, besin gücü daha yüksek ürünlerin elde edilmesine yönelinecek, hayvancılık gelişecektir. Beslenme, genetik donanımımıza daha uygun duruma getirilmeye çalışılacaktır. İlaç sanayi, gen tedavisi ve gen bakımını destekleyecek çalışmalara yönelecektir.

1. Gen Teknolojileri

Moleküler biyoloji ve gen teknolojisi alanlarında kaydedilen büyük gelişmeler, biyoteknolojideki hızlı değişim ve ilerleyişin de etkisiyle giderek çok daha fazla sayıda sanayi ve hizmet sektörünü kapsar ve etkiler hâle gelmiştir. Bu teknoloji, bilgisayar teknolojilerinde meydana gelen gelişmelerin de katkısıyla koruyucu ve tedavi edici hekimlik alanında birkaç yıl önce hayal bile edilemeyecek yeniliklerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Günümüzde ailesel olarak kolon ve meme kanseri gelişimine yatkın olan bireyler, genetik testler sayesinde belirlenebilmekte ve koruyucu cerrahi veya tıbbi tedavi ile bireyin yaşama süresi ve kalitesi uzatılabilmektedir. Ayrıca koruyucu hekimliğin en önemli silahlarından olan aşı, moleküler biyoloji alanındaki gelişmelerden fazlasıyla payını almakta, aşı üretim teknolojileri ve uygulama yöntemleri büyük bir hızla gelişmektedir. İnsan için zararlı bir virüs veya mikroorganizmanın insan bağışıklık sistemini uyarıcı yeteneğe sahip bir protein dizisini kodlayan gen başka organizmalara aktarılır. Bu yöntemle bol miktarda ve yan etkisi çok az aşı üretimi yapılabilmektedir. Günümüzde bu yöntemle geliştirilmiş birçok aşı güvenli şekilde kullanılmaktadır. Ulaştırma, sterilizasyon sorunları ve özellikle soğuk zincirin dünyanın her bölgesinde sağlanamaması, araştırmacıları daha pratik aşılar geliştirmeye yönlendirmektedir. Yenilebilir aşılar bu çabaların bir ürünüdür. Muz, patates gibi çocukların yemeyi sevdiği bitkilere bulaşıcı hastalık unsurlarının (bakteri veya virüs) bağışıklık sistemini uyaracak bir proteinini kodlayan genini aktararak muz veya patateste bu proteinin varlığını sağlamak, bu meyve veya sebzeyi tüketen bireylerde aşı etkisi yapmaktadır.

2. DNA Parmak İzi Analizi

Genetik bir bozukluğun bulunup bulunmadığı ve türler arasındaki farklılıklar DNA parmak izi yöntemiyle belirlenebilmektedir. Tek yumurta ikizleri dışındaki tüm bireylerin kendine özgü DNA dizilimi vardır. DNA parmak izi analizi, bir insanın DNA’sında bulunan nükleotit sırasının diğer insanlardan farklı olmasına dayanır. DNA parmak izi analizini yapabilmek için enzimler yardımıyla insanın DNA’sından parçalar kesilir. Bu parçalar özel bir jel içine aktarılır. Özel maddelerle boyanan DNA parçaları elektroforez adı verilen yöntemle büyüklüklerine göre birbirlerinden uzaklaşır. Yapısında tekrarlanan baz dizileri bulunan DNA parçaları ultraviyole ışınları altında belirlenir. Tekrarlanan baz dizilerinin tamamlayıcısı olan parçalar jel içinde birleşir. Bu birleşme sonucu oluşan jel üzerindeki renkli bantlar DNA parmak izidir.

3. Kök Hücre Tedavisi

Kök hücre, mitoz bölünmeyle özelleşmiş hücre tiplerine farklılaşabilen ve daha fazla kök hücre üretmek için kendini yenileme yeteneğine sahip olan, bütün çok hücreli canlıların doku ve organlarını oluşturan temel hücre tipidir. Memelilerde kök hücrelerin iki yaygın tipi bulunur: Birincisi gelişimin ilk evrelerindeki iç tabakalardan elde edilebilen embriyonik kök hücrelerdir. İkincisi ise çeşitli dokularda bulunan yetişkin kök hücreleridir. Gelişen bir embriyoda, kök hücreler özelleşmiş hücrelerin tümüne farklılaşabilir. Ayrıca kan, deri, sindirim organları gibi organların da yenilenmesini sürekli kılarlar. Yetişkinlerdeki kök hücreler vücudun onarımında görev alıp erişkin dokuları yenileyebilme özelliğine de sahiptirler.